انواع مالیات در ایران

مالیات چیست ؟

مالیات یک ابزار اقتصادی و اجتماعی است که توسط دولت ها برای تامین هزینه های عمومی ،ارائه خدمات اجتماعی ،و توسعه زیرساخت ها دریافت می شود. مالیات یک پرداخت قانونی و اجباری است که شهروندان هر کشور پرداخت می کنند .مالیات ها عموما براساس درآمد ،سود ،ثروت ،فروش کالاها و خدمات یا سایر معیارها وضع می شود.

انواع مالیات در ایران:

در نظام مالیاتی ایران مالیات به دو گروه کلی تقسیم می شود و این گروه ها خود دارای زیر گروه هایی می باشند . گروه های مالیاتی اصلی در ایران به شرح ذیل می باشند :

1. مالیات های مستقیم

2. مالیات های غیر مستقیم

در ادامه این گروه ها به همراه زیر گروه های آن را بصورت کامل توضیح می دهیم.

1- مالیات های مستقیم

این نوع از مالیات مستقیماً از اشخاص یا شرکت های مالک دارایی و درآمدها اخذ می شود .این درآمدها می تواند حاصل از حقوق و دستمزد ،سود شرکت ها ،درآمد حاصل از معاملات املاک و ... باشد.

به عبارت ساده تر ،مالیات مستقیم براساس مقدار و میزان درآمد یا دارایی محاسبه می شود و در صورت افزایش درآمد و دارایی میزان مالیات پرداختی نیز افزایش می یابد .

1-1) مالیات بردرآمد :مالیات بردآمد یکی از با اهمیت ترین مالیات های مستقیم است. این نوع مالیات خود دارای 7 گروه می باشد و این نوع مالیات بیشتر با کسب و کار و درآمد شرکت ها در ارتباط است .برخی از موارد این گروه برای افراد حقیقی نیز در نظر گرفته شده و مشمول پرداخت مالیات می شوند :

· مالیات بر درآمد حقوق

· مالیات بر درآمد کشاورزی

· مالیات بر درآمد املاک

· مالیات بر درآمد مشاغل

· مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

· مالیات بر درآمد اتفاقی

· مالیات بر درآمد ناشی از منابع مختلف درآمدی

1-2) مالیات بر درآمد حقوق : یکی از بزرگترین بخش های درآمدی دولت مالیات بر حقوق می باشد که محاسبه آن دارای پیچیدگی فراوانی می باشد .این مالیات زمانی اخذ می شود که شخصی حقیقی برای شخص حقیق و یا حقوقی کار کند و به ازای کار انجام شد حقوق دریافت کند مشمول پرداخت مالیت می شود .لازم به توضیح است که هر ساله در بودجه سالانه کشور مبلغ رو تحت عنوان پایین ترین حقوق مشمول دریافت مالیات در نظر گرفته می شود که حقوق دریافتی افراد درصورتیکه پایین تر و یا به اندازه همان مبلغ باشد از پرداخت مالیات معاف می شوند.

1-3) مالیات بر درآمد کشاورزی : کشاورزی و درآمد حاصل از آن نیز مشمول پرداخت مالیات می باشد .در حال حاضر در کشور ما برای حمایت از کشاورزان و افزایش بهره وری این گروه مشمول پرداخت مالیت نیستند و دارای معافیت در پرداخت مالیات محسوب می شوند. همچنین لازم به توضیح می باشد هرگونه فعالیت و درآمد ناشی از گروه کشاورزی ،دامداری ،دامپروری ،پرورش ماهی ،پرورش زنبور عسل و سایر موارد مشابه نیز نیاز به پرداخت مالیات ندارند.

1-4) مالیات بر درآمد املاک : مالیات بر املاک در گروه مالیات های مستقیم قرار دارد ،در این نوع مالیات بر املاک و مستغلات در نظر گرفته می شود و درآمد ناشی از اجاره بها املاک مشمول مالیات می شود .لازم به توضیح می باشد در صورتیکه اثبات شود که اجاره دریافتی از ملک تنها راه درآمدی مالک (شخص حقیقی) می باشد تا میزان مشخص شده از جانب دولت برای درآمد بر حقوق معاف کرده باشد نیاز به پرداخت مالیات ندارد. لازم به توضیح می باشد که مالیات بر در آمد املاک تنها شامل اجاره نمی باشد و در صورت نقل و انتقال املاک نیز مشمول پردخت مالیات می شود.

1-5) مالیات بر درآمد مشاغل : این نوع از مالیات دارای گستردگی بیشتری می باشد ،این مالیات برای اشخاص حقیقی می باشد که با اشتغال خود در بخش های تجاری مشمول پرداخت مالیات می گردند .محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل بصورت خوداظهاری می باشد.

1-6) مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی : این نوع از مالیات مختص به اشخاص حقوقی و شرکت ها میباشد که هرگونه فعالیت تجاری صورت گرفته توسط شرکت ها تجاری مطابق قوانین مالیاتی کشور مشمول پرداخت مالیات می شود.

1-7) مالیات بر درآمد اتفاقی : این نوع از مالیات بر درآمدهایی که بصورت اتفاقی برای اشخاص ایجاد می شود در نظر گرفته می شود ،این اتفاق می تواند برنده شدن در قرعه کشی ،اموال بخشیده شده و ... باشد و لزوما درآمدی پایدار و همیشگی نیست .

1-8) مالیت بر درآمد ناشی از منابع مختلف درآمدی : اگر شخصی دارای چندین منبع درآمدی باشد میزان مالیات براساس درآمد سالانه شخص در نظر گرفته و محاسبه می شود.

2- مالیات غیر مستقیم

مالیات غیر مستقیم یکی از رایج ترین پرداخت های مالیاتی می باشد که تمام افراد جامعه مشمول پرداخت آن هستند . این نوع بر پرداخت غیرمستقیم متمرکز میباشد و مالیات برمصرف نیز شناخته می شود که افراد در زمان خرید کالا و یا خدمات این مالیات را پرداخت می کنند.

مالیات غیر مستقیم دارای سه زیرگروه می باشد که عبارتند از :

· مالیات بر ارزش افزوده

· مالیات بر مصرف

· مالیات حقوق و عوارض گمرکی

2-1) مالیات بر ارزش افزوده : مالیات بر ارزش افزوده مهمترین مالیات غیر مستقیم پرداخت اشخاص می بشد ،نحوه دریافت این مالیت بدینصورت می باشد که هر مرحله از زنجیره تولید ،توزیع و واردات مبلغ مالیات محاسبه میگردد و در نهایت مصرف کننده این مالیات را پرداخت می کند .بصورت کلی تمام کالا ها و خدمات مشمول مالیات بر ارزش افزوده میگردند.

2-2) مالیات بر مصرف : بطور معمول برخی از کالاها در زمان خرید شامل پردخت مالیات می شوند .لیست این کالا عموماً توسط دولت اعلام و مبلغ مالیات دریافتی نیز مشخص میگردد .هر چه استفاده افراد از این گروه کالایی بیشتر باشد بالطبع مالیات پرداختی نیز افزایش پیدا میکند. لیست محصولاتی که شامل مالیات برمصرف هستند عبارتند از :

· مالیات خرید و فروش سیگار

· مالیات خرید و فروش اتومبیل

· مالیات خرید و فروش خاویار

· مالیات خرید و فروش الکل های طبی و صنعتی

· مالیات خرید و فروش نوارهای ضبط صوت و تصویر

2-3) مالیات حقوق و عوارض گمرکی : مالیات حقوق و عوارض گمرکی مالیاتی غیر مستقیم که با نام تعرفه های گمرکی بیشتر شناخته می شود .این مالیات براساس شاخص های مختلفی بر کالاها وضع می شود .دولت برخی از کالاها را جهت حمایت معاف از پرداخت مالیات اعلام میدارد .لیست برخی از کالاها که مشمول پرداخت تعرفه های گمرکی می شوند عبارتند از :

· مالیات حق ثبت

· مالیات واردات اتومبیل

· مالیات برحقوق گمرکی

· مالیات سود بازرگانی

· مالیات حق ثبت سفارش کالا